Türev ürün nedir? Türev Piyasası Nelerdir?

Türev piyasasının tanımına bakın; Türev ürünlerin işlem gördüğü, fiyatlarının ve koşullarının ilerideki vadeler için önceden belirlendiği piyasalara verilen isimdir. Vadeli işlem piyasası olarak da tanımlanabilir. Organize piyasa ve tezgâh üstü piyasa olmak üzere iki başlık altında ele alınabilir. Vadeli işlemler, vadeli işlemler, opsiyonlar ve takaslar türev piyasasında yapılabilir.

Türev Araçları Nelerdir? 

Türevler; Finansal varlıkların veya gayrimenkullerin değeri ile doğrudan ilgili olan finansal araçlara verilen isimdir. Dayanak varlığın mülkiyeti değişsin veya değişmesin, türev ürünlerle ilgili hak ve yükümlülükler yine de alınıp satılabilir. Türev ürünler aşağıdaki gibidir:

Futures: Vadeli işlem piyasasının temeli olarak kabul edilir. Ürünün fiyatı bugünden itibaren sabit olup, daha sonraki bir tarihte alınacak bir sözleşme teşkil etmektedir. Vadeli İşlemler ile yatırımcılar hem kendilerini finanse ederler hem de varlıklarını risklere karşı korurlar.

Forward: Para, menkul kıymet veya varlıkların ileri bir tarihte teslimi için imzalanan sözleşmelerin alım satımına verilen isimdir. Bunlar kısa vadeli yatırımlardır. Vadeli işlem sözleşmeleri, birkaç günden birkaç yıla kadar değişen sürelerde alınıp satılabilir. Risk yönetimi amacıyla tercih edilirler.

SWAP: Döviz veya faiz oranlarını değiştirmek için yapılan swap anlaşmalarına verilen isimdir. Her iki taraf da kendileri için uygun şartlara geçiş yaptı. Yüksek faiz oranları ile tasarruf sağlar.

Opsiyon: Belirli bir varlığı belirli bir süre için belirli bir fiyattan alma veya satma hakkının verildiği sözleşmenin adıdır. Piyasanın türevlerinden biri olan call opsiyonunda, belirli bir fiyattan satın alma hakkına call opsiyonu, belirli bir fiyattan satma imkânına ise satım opsiyonu denir.

Türev Ürünlerinin Tercih Edilmesi Sebepleri Nelerdir?

Türevlere öncelik verilmesinin nedenleri şunlardır: Riskten korunma amacıyla türevler tercih edilmektedir. Riskten korunma olarak bilinen korunma yoluyla, bir yatırımcı öngörülemeyen gelecekteki durumlara karşı kısmen korunabilir. Türev ürünler için riskin bir kısmını veya tamamını ortadan kaldırmak mümkündür.

Spekülasyon, türevlerin gelecekteki gelişimini tahmin etmek için yapılan tahminlere verilen isimdir. Türev ürünlerle spekülasyon yapan yatırımcılar, fiyat değişiklikleri ile para kazanmakta ve talep arttıkça piyasa değerini artırmaktadır.

Türevler, arbitraja izin vermeyecek şekilde fiyatlandırılır. Bir arbitraj fırsatının oluşması için fiyatlandırma modelinde bir anormallik olması gerektiğinden, arbitraja izin verilmediğinden türevler tercih edilir.

Türev Piyasasının Avantajları Nelerdir? 

Vadeli işlem piyasasının avantajları aşağıda sunulmuştur:

Spot piyasada ortaya çıkan risklerin daha iyi yönetilmesi ve olası fiyat değişimlerinden korunma gibi avantajlara sahiptir.

Üreticilerin, ithalatçıların, ihracatçıların, portföy yöneticilerinin, bankacıların ve yatırımcıların gelecekteki fiyat hareketlerini daha iyi anlamalarını ve böylece riski yönetmelerini sağlar.

Spot piyasaya kıyasla vadeli işlem piyasasında yatırımcılar çok daha az sermaye ile piyasada işlem yapma imkânına sahiptir. Spot piyasada işlem yaparken, işlemin tamamı gerçekleştirilir. Ancak türev piyasasında işlem gören tutarın altında bir marjla işlem yapmak mümkündür. Bu aynı zamanda emanet olarak da bilinir.